Merve YEDEKÇİ
6 Şubat depremlerinin ardından ‘sivil toplum göreve hazır’ çağrısında bulundunuz. Ve hızla aksiyon alan SKT’lardan biriydiniz…
Depremin meydana geldiği 6 Şubat 2023 tarihi itibari ile ruh sağlığı uzmanlarımız ve gönüllü üyelerimizden oluşan deprem yönlendirme koordinasyon birimini kurduk. Hemen ardından Yücel Ceylan ile Hatay ve Osmaniye’ye giderek, ‘sivil toplum göreve hazır’ çağrımızda bulunduk. Koordinasyonsuz hareket, faydadan çok zarar verir, bu düşünce ile bu çağrıda bulunduk. Devletimizden nerede ihtiyaç var ise çocuk alanında çalışan STK’lara görev verin dedik. Çok da olumlu karşılandı. Biliyorsunuz bu çağrıdan iki gün sonra gerekli izinlerimizi aldık ve Kahramanmaraş’a gittik. Bölgede çadırların koordinasyonundan sorumlu komutanlar, vali ve kaymakamlar ile temasta olduk. Sanatçılar ve etki alanı yüksek isimler yaptığımız çağrının, yardım taleplerinin daha geniş bir alana yayılması sağladı. Zaten kendileri de UCİM (Saadet Öğretmen Çocuk İstismarı İle Mücadele Derneği) gönüllüsü olduklarından, çocuklar için sahada çalışmayı çok istediler. Bölgede olmaları büyük-küçük herkese moral oldu. Çağrımız hedefine ulaştı, ama çalışmalar bitmedi, her zaman çocuklar için mücadeleye hazırız.
Bölgedeki çalışmalarınızdan bahsedebilir misiniz?
Ünlü destekçilerimiz, yönetim ve gönüllülerimiz ile Kahramanmaraş’a giderek sorun ve ihtiyaçları yerinde tespit ettik. Afetten etkilenmiş 11 ildeki koordinatörlerle temasımızı kesmeyerek aldığımız bilgiler ışığında AFAD, Aile Sosyal Hizmet Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı gibi devlet kurumlarını bilgilendirdik ve destekledik. Koordinasyon ekibimizle 5 farklı birimde çalışmalarımız gerçekleşti. Bu birimlere etki alanı yüksek ünlülerimiz de dâhil oldu. Gönüllülerimizin destekleri ile topladığımız ihtiyaçları bölgeye ulaştırdık. Afetten etkilenen çocukların temel ihtiyaçlarının yanı sıra alerjik ve lösemi hastası çocuklara mama desteği sağlandı. Depremzedelerden gelen transfer talepleri doğrultusunda özel firmalarla koordine olarak ulaşımları sağlandı. Sosyal medyadan UCİM’e, gönüllülerimize veya etki alanı yüksek destekçilerimize iletilen her bir enkaz/ yardım ihbarının acil olarak ilgili kurumlara iletilmesi üzerinde çalışıldı. Bölgeden göç etmek isteyen vatandaşlarımızın transfer ihtiyacı ile ilgili görüşmeler yaparak bölgeden ayrılmaları için destek verildi.
Kuruluş amacında çocukların olduğu bir STK’sınız. Çocuklara ne tür destekler sundunuz?
Etki alanı yüksek gönüllülerimizin de aralarında bulunduğu 42 kişiden oluşan ‘Kayıp Çocuk İhbar’ ekibimizle 400’e yakın kayıp ve bulunan çocuk verileri üzerinde çalışarak her gün düzenli olarak Aile Bakanlığı Çocuk Hizmetleri Başkanlığı’na ilettik. Ayrıca sosyal medya ya da televizyonda çocuklarla ilgili yapılan haber ya da paylaşımlarda bize ihbar edilen ve tespit ettiğimiz çocuk hak ihlallerini hem bakanlığa hem kolluk kuvvetlerine bildirildi. UCİM olarak afet bölgesinde enkazdan kurtarılan refakatsiz, kimliksiz çocuklarımızın güvenliklerini, öz bakım ihtiyaçlarını desteklemek ve psikolojik ilk yardımlarını sağlamak adına, ilgili devlet kurumlarından izinle klinik psikolog ve sosyal hizmet uzmanı olan 10 ruh sağlığı uzmanını Adana Şehir Hastahanesi’nde görevlendirildi. Uzmanlarımız enkazdan kurtarılan tedavi altına alınan çocuklarımızı ilgili bakanlığa rapor ederek koordineli bir şekilde çalışıyorlar. Bu süreçte refakatsiz ve kimliksiz çocukların güvenliği amacıyla Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından kurulan çağrı merkezine yapılan her çalışma ve faaliyeti, çocuklarla ilgili edinilen bilgileri günlük olarak bildirildi. Bölgede çocuk dostu atölyeler oluşturarak onların bu atmosferden uzaklaşması, gelişimleri ve psikolojik sağaltımlarının kolaylaşması için gönüllü çalışmalar yaptık. Çocukların travmatize olmaması adına kullanılan materyalden, okunan masaldaki her bir kelimeye kadar özenle seçerek çocuklara destek verdik. Toplanan yardımlar arasında çocuklar için gelen her bağışın çocuk gelişimi açısından uygunluğunu denetleyerek teslim ettik.
Ya bundan sonrası? Çocuklara nasıl destek olacaksınız?
Çalışmaların yapılmasında Devlet- STK işbirliğinin gerekliliğinin farkındayız. Çocukların psikososyal gelişimini desteklemek ve ruh sağlıklarındaki hasarı en aza indirgemek için bizler UCİM olarak, psikiyatri ve klinik psikoloji alanlarında uzman olan bilim insanlarının süpervizyon desteği ile psikolojik ilk yardım ve psikososyal destek amacıyla sosyal hizmet uzmanı, psikolog, psikolojik danışmanlık meslek gruplarından 350 uzmanla sahada olmaya hazırız. Yaşanmamasını temenni etmekle birlikte, bu süreçte çocukların uğradığı tüm haksızlıklara karşı hukukçularımız, ihbar ekibimiz, ilk hukuk koordinatörlerimiz ile her türlü desteği vermeye hazırız.
Ne tür haksızlıklardan söz ediyoruz peki?
İstismar dediğimizde sadece cinsel istismarı anlamamalıyız. Çocuğa ihtiyacı olan sevgi ve şefkati vermemek, bağırmak, hor görmek de duygusal istismardır. Depremle birlikte çocuklar ihmale de istismara da açık bir hale geldiler. Aileler travmatik, çok fazla kayıpları var. İnsanlar birbirlerini tanımadan toplu yaşam alanlarında kalıyor. Ekonomik olarak zorluk içindeler. Böylesi sağlıksız koşullarda çocuklarına gereken özeni gösterebilecekler mi? Bizim bu aşamada onların hayatlarını kolaylaştırmak için ne gerekiyorsa yapmamız, yardımların sürdürülür olmasını desteklememiz lazım.
Son olarak bölge de gözlemlediğiniz ihtiyaçlar neler?
Kahramanmaraş’a sanatçıların da desteği ile çok sayıda şeker, çikolata, kırtasiye ürünü ve oyuncakla gittik. Ancak çadır alanına adım atar atmaz çocuklar top istedi. Çantalarca ürünün arasında top yoktu. Dolayısıyla orada top da bir ihtiyaç, el kremi de. Çok soğuk günlerde dışarıdalar ve elleri, yüzleri çatlamış halde, kreme o kadar sevindiler ki… Sonra, diş fırçası-diş macunu, insan dişini fırçalamadan kaç gün durabilir? Uyuz ve bit salgını dediler bazı bölgelerde, dolayısıyla önleyicitedavi edici ilaç talepleri geldi.
