Volkan Akı
Türkiye’nin zengin kültürel mirasına ayna tutan iki adres: DEM Müzecilik tarafından geliştirilen ve işletilen İstanbul Sultanahmet’te Defter-i Hakani Binası’nda bulunan Ayasofya Tarih ve Deneyim Müzesi ile İzmir’in Selçuk ilçesinde bulunan Efes Antik Kenti içinde yer alan Efes Deneyim Müzesi…
Geçtiğimiz günlerde Ayasofya Tarih ve Deneyim Müzesi’ni DEM Müzecilik CEO’su Eda Bildiricioğlu ile gezdik. Teknolojideki gelişmeler, adeta tarihi yeniden canlandırıyor, bir sonraki adım belki zamanda yolculuk olacak ona da çok az kaldı. Bu şimdilik kapalı devre bir yolculuk… Yeni yapay zeka çağında zamanda yolculuğun da çok uzun sürmeyeceğine inanabilirsiniz. Müzeyi, tarihi, teknoloji ile yorumlamalarını çok başarılı buldum.
Görüntüler dijital, akıcı, bir yandan ses kulağınızda, müzik de ayrıca gezindiğiniz koridorlarda sadece görüntüler değil müzedeki malzemeler de sağınızda, solunuzda… Görsel, işitsel, hislerle duygular hitap ediyor. Evet, bu aynı zamanda bir hikâye oluşturma işi… Zaten yeni teknolojilerde hep önemli iş, işin hikayesini oluşturmak.
DEM’in ‘ustalık eseri’ Efes Deneyim Müzesi’ni de gezmeyi de ayrıca iple çekiyorum. Herkes bu yaz ondan bahsetti… Gece ışıklandırmasını da eklersek bütün halinde önemli bir etki yarattı. Türk turizmi için olduğu kadar dünya tarihi için de bu yatırımların önemli olduğunu düşünüyorum. Önemli noktalardan biri ise gençler. Eda Bildiricioğlu bu konuyu açtığında gerçekten çok doğru olduğunu düşündüm. Gençleri tarihin içine çekmenin de başka yolu yok gibi… Gençlik dijital uygulamalara, görsel iletişime duyarlı. Onları bir konunun içine ancak teknolojiyle çekebilirsiniz.
Biraz da bu projeyi yürütenlerin tarihinden bahsetmekte fayda var: DEM bugünden yarına var olmuş bir şirket değil. Teknolojide 32 yıllık bir birikimi olan Astel Şirketler Grubu’nun bünyesinde yer alıyor. Astel 6 farklı faaliyet alanında 8 kuruluşu, 500’e yakın çalışanı ile Türkiye’nin önde gelen teknoloji firmalarından. Astel, ülkemizde özel televizyonculuğun oluşmasından TV yayıncılığı sektörüne, elektronik güvenlik sektöründen, profesyonel ses ışık ve görüntü sistemlerine, dijital sinemaların hayatımıza girmesinden, ulaşım ve yüksek güvenlikli mekan çözümlerine, otelcilik sektöründen turizm tesislerinin interaktifleşmesine kadar pek çok alanda, tasarımdan, projelendirmeye, donanımdan yazılıma, anahtar teslim çözümler üreterek çok sayıda başarıya imza atmış. Bence müzecilik ve benzeri işler bu şirketi taçlandırmış. Tabii yeni nesil müzecilik çok farklı alanlarda ihtiyaçlar doğuruyor ve DEM’in bunların hepsini yapması mümkün değil. Pek çok da iş ortağı ile çalışıyorlar.
DEM CEO’su Eda Bildiricioğlu ile ‘yeni nesil müzecilik’ ve gelecek ile ilgili konuştuk:
“DEM Müzecilik, 32 yıllık teknoloji deneyimiyle kurulan, uçtan uca deneyim tasarımı yapan ve yeni nesil müzecilik anlayışını Türkiye’ye kazandıran bir şirket. Ne var bu yeni nesil müzeciliğin içinde? Bir kere dijitalizasyon var, teknoloji var, mimari tasarım var ve hikaye anlatıcılığı var. Özetle, tarihin teknoloji yardımıyla yeniden canlandırılması ve izleyicilerin konuyu tüm duyuları ile anlamasını sağlayan bir sistemden bahsediyoruz”. Aslında bu yeni nesil bir iş o yüzden ‘yeni nesil’ ve bu alanda çok az şirket var. Bildiricioğlu bunu şöyle anlatıyor: “Deneyimsel ve interaktif müzecilik trendinin dünya çapındaki öncülerinden biriyiz. Kendimizi ‘Deneyimin Duayenleri’ olarak tanımlıyoruz. Deneyim tasarımı ve hikaye anlatıcılığı alanında tarihten sanata ve mitolojiye pek çok alanda, uzman ekipleriyle konsept ve hikayeleştirme çalışmaları yapıyoruz. Tematik tasarım ve görselleştirme alanındaki uzmanlığımızı en gerçekçi deneyimi sunmak için kullanıyoruz. Deneyimi sanatsal tasarımla da destekliyoruz, teknolojiyi de içine katan sanat eserlerinin yanında koleksiyon yönetimi hizmetimiz de var”.
Aslında DEM’in yaptıkları Türkiye’de ilk örnekler… Bunu Eda Bildiricioğlu şöyle aktarıyor: “DEM olarak dünyanın önde gelen müze küratörleri, mimarları, sanat tarihçileri, görsel-işitsel deneyim tasarımcıları, arkeologları ve teknoloji uzmanlarıyla beraber çalışıyoruz. Tüm faaliyet alanlarımızın uygulandığı Ayasofya Tarih ve Deneyim Müzesi ve Efes Deneyim Müzesi, Türkiye’de deneyim müzeciliğinin ilk örneklerini oluşturuyor”.
Eda Birldiricioğlu, DEM’in gelecekteki hedefleri ile ilgili şunları söylüyor:
“DEM Müzecilik olarak yakın gelecekte tarihi hikaye anlatıcılığı ve teknoloji ile buluşturacak bir projemizi duyuracağız. Ödüllerle taçlandırılan ve turizme katkı sağlayan projelerimize bir yenisini daha ekleyeceğiz. 2025 yılı içerisinde Hierapolis Antik Kenti’nin hikayesini immersive teknolojilerle anlatacağımız müzemizin deneyim tasarımı üzerinde çalışmalar yürütüyoruz. Çalışmalarına devam ettiğimiz bu müzenin bölge turizmini kalkındırması en büyük amacımız. Bunun yanında bölgede nitelikli gençlere istihdam sağlayacağımız için heyecanlıyız. Müzelerimizde operasyonel akışı müzecilik, sanat tarihi, mütercim tercümanlık ve rehberlik, tarih, arkeoloji bölümlerinden mezun ve ortalama 27 yaşlarında gençlerimizle yürütüyoruz.”
Ziyaretçi sayılarındaki son durumla ilgili bilgileri şöyle Eda Bildiricioğlu şöyle aktarıyor: “Efes Antik Kenti'nde geçen yıl 602 bin 454 yabancı ziyaretçi sayısı bu yıl yüzde 10 artarak 663 bin 736 oldu. 2024’ün ilk 7 ayına bakıldığında bu artışın da etkisiyle, İzmir Efes Ören Yeri 1 milyon 444 bin 405 ziyaretçi ile Türkiye’de en çok ziyaretçi ağırlayan ören yeri oldu. Efes Deneyim Müzesi de hem Türk hem de yabancı turistler tarafından büyük rağbet görüyor. Geçtiğimiz aylarda Mondo-Dr Awards’tan aldığımız “En İyi Müze” ödülü ve bu sene başlayan gece müzeciliğinin bu sayılara ve artan ilgiye etkisi büyük”.
DEM Efes ile önemli bir ödül aldı… Bununla ilgili CEO Eda Bildiricioğlu bana şunları anlattı:
