Selenay YAĞCI
Sosyal medyanın ataları olan Instagram ve Twitter’ı geride bırakan, 2022’de dünyanın en çok indirilen uygulaması olan TikTok’un başı dertten kurtulmuyor. Araştırmacılar sadece birkaç yıl içinde interneti yeniden şekillendiren bu uygulamanın geldiği noktanın ciddiye alınması gerektiğini söylerken, birçok ülke temkinli yaklaşmaya başladı.
Dünya çapında 1 milyar kullanıcıyı aşan ve 150 ülkede kullanılan TikTok, 7’den 70’e herkese hitap eden bir uygulama ama özellikle çocuklar da bayılıyor. Son 5 yılda TikTok’un büyümesi de ona yönelen eleştiriler de bir an olsun durmadı. Veri ihlalleri ve güvenlik sorunları nedeniyle sürekli gündem oluşturan bir sosyal ağ Çin hükümetinin ajanı olduğu yaftasından da kurtulamıyor. ABD ve Çin arasındaki ticaret savaşlarının tam ortasında kalan uygulama, şimdi bütün dünyanın kara listesinde.
TikTok, Donald Trump döneminden beri ABD hükümeti ile iyi anlaşamıyor. Joe Biden döneminde de sona ermedi. ABD’li otoriteler, Çinli geliştirici ByteDance’ın kullanıcı verilerini Çin’e aktardığını, TikTok’un paravan olarak kullanıldığını ve ABD aleyhinde veriler topladığını savunuyor. Hatta bundan kaynaklı olarak ABD ve Kanada, hükümet çalışanlarının TikTok kullanmasını da yasakladı.
Hindistan, 2020 yılında gizlilik ve güvenlik endişeleri nedeniyle TikTok’u yasakladı. ABD Federal Soruşturma Bürosu’nun (FBI) geçen yıl sonunda TikTok’un ulusal güvenlik riski oluşturduğuna dair uyarısı Tayvan’da yankı buldu. Tayvan Aralık 2022’deki uyarı üzerine kamu sektöründe TikTok’un kullanımını yasakladı. Pakistanlı yetkililer, uygulamanın ahlaka aykırı içeriği teşvik ettiği endişesiyle TikTok’u Ekim 2020’den bu yana en az dört kez geçici olarak yasakladı. Afganistan’ın Taliban yönetimi, gençleri “yanlış yönlendirilmekten” korumak gerekçesiyle 2022 yılında TikTok ve PUBG oyunlarını yasakladı. Belçika federal hükümeti, geçen hafta devlet memurlarının kullandığı bilgisayarlar ve mobil cihazlarda, Çinli sosyal medya platformu TikTok’u yasakladı.
AB’nin en üst düzey üç organı olan Avrupa Parlamentosu, Avrupa Komisyonu ve AB Konseyi, personel cihazlarında Tik- Tok’a yasak getirdi. Avrupa Parlamentosu’nun açıklanan yasağı 20 Mart’ta yürürlüğe girecek. Parlamento, milletvekillerine ve personele uygulamayı kişisel cihazlarından kaldırmalarını tavsiye etti. ABD’nin gözü uzun zamandır TikTok üzerindeyken uygulamanın ülkede tamamen yasaklanmasını sağlayabilecek altyapı da geçenlerde oluşturulmuştu. RESTRICT (Kısıtlama) yasa teklifi ile tüm yabancı teknolojilere gerektiği zaman yasaklama uygulanması öngörülüyordu. Yasaya destek günden günde güne artarken bugün FBI kritik bir açıklama geldi. FBI Başkanı Christopher Wray, Çin için savaş durumunda bir ‘silah’ olabileceğini bile söyledi.
TikTok, üst üste gelen bu yasaklama kararlarından kurtulmak için yeni fikri tartışmaya başladı. İddialara göre TikTok, ByteDance ile olan bağını potansiyel olarak koparıp, yeni bir şirketmiş gibi davranmayı düşünüyor. Bakalım başarılı olabilecek mi? Tüm bu engellemelere rağmen müzik, reklam, pazarlama başta olmak tüm sektörlerde yarattığı enerjiyle de yoluna devam edecek gibi duyuyor.
Sosyal medya ilişkin endişeler uzun süredir var. Aşırı kullanımın ruh sağlığı sorunlarını daha da kötüleştirebileceğini ve intihar düşüncesine katkıda bulunabileceğini öne süren çalışmalar bulunuyor. Ancak TikTok, algoritma odaklı akışının, sağlıksız trendleri incelenmeden önce viral hale getirebileceği endişeleri de dahil olmak üzere kendi sorunlarıyla birlikte geliyor. Son dönemde birçok çocuğun TikTok akımları sebebiyle hastanelik olduğunu da görüyoruz.
