Hakan Atis
Kulak tırmalayan gürültülerden oldum olası rahatsızlık duyarım… Hele söz konusu deniz olunca bu durum iyice çekilmez hale geliyor. Haksız mıyım? Şöyle bir düşünün, kendinizi teknenizle uyum içinde maviliklere bırakmışsınız, keyifli seyir ortamınızı veya demirlediğiniz koya giriş çıkışlarınızı nerede ise berbat eden seslerle irkiliyorsunuz! Söz konusu motor olunca katlanmaktan başka çareniz yok. Çünkü eksikliği veya arızası çoğu zaman başınızı derde sokabilir. Özellikle geçtiğimiz on yıllık sürede gürültü konusu öylesine dallanıp budaklandı ki, mühendisler dünyanın çeşitli ülkelerinde, özellikle de Hollanda, Japonya, Çin, Güney Kore ve ABD’de Ar-Ge çalışmalarını yoğunlaştırdı. Bunun iki nedeni var. Birincisi, ticaret dünyasının temel kuralı olan rekabet ve yeni müşteriler bulmak. İkincisi ise içten veya dıştan takma motorların seyir konforunu etkileyen ses düzeylerini olabildiğince azaltmak. Gelinen süreçte önemli aşamalar kaydedildi. Bu durum geçen hafta maviliklerde gerçekleştirdiğimiz dostlar buluşmasının ana konusuydu. Hal böyle olunca işi uzmanına sormak kaçınılmaz oldu.
İLKLERİN ÖNCÜSÜ
Türkiye’yi elektrikli deniz motorları başta olmak üzere havuzlara ve maviliklere yönelik birçok eğlence aracıyla tanıştıran sanayici dostum Hamdi Kaya’yı aradım. Neden mi? Anlatayım… Rahmetli Süleyman Demirel’i uzun yıllar gazeteci olarak izledim. Ne zaman bir ayrıntının peşinde koşsam kendine has esprili üslubuyla ‘Bir bilene sorun’ derdi. Sözün özü o tavsiyeye uydum… Hamdi Kaya, işlerini CEO’su ve kızı Selin Kaya’ya devrettiği için konuya başarılı yöneticinin aktardığı bilgiler doğrultusunda açıklık getireceğim. Erke Şirketler Grubu’nun 40 yıllık geçmişinde denizcilik sevgisi her zaman ön planda oldu. Ailenin bu tutkusu ve yatırım iradesi sonucu dört yıl önce Erke Marine, denizcilik dünyasına merhaba dedi. Kısa zamanda önemli aşamalar gerçekleştirdiler. Günümüzde yelkenli tekne, trawler, klasik ev yapımı yelkenliler ve elektrikle çalışan motor teknolojilerine uzanan geniş alanda dünyanın önde gelen üreticileriyle çalışıyorlar. Ayrıca müşterilerine elektrikli motor bakımı ve tamiri konusunda TSE’den onaylı hizmet sunuyorlar. Ana felsefeleri ise ‘Yeşil ve Temiz Enerji’ olarak özetlenebilir.
ÜRÜN YELPAZESİ
Türkiye pazarına içten ve dıştan takmalı elektrikli motorlar ve çevre dostu elektrikli scooterlar gibi su altına yönelik özel ve yenilikçi ürünler sunduklarını belirten Selin Kaya, not defterime yansıyan sözlerine şöyle başladı: ‘’İçten takma motor segmentinde ePropulsion-i serisi seçeneklerimiz 10, 20 ve 40 kW olarak mevcut. Dıştan takma kategorisinde ise ilgi çeken yenilikler sunuyoruz. Türkiye tanıtımını dünya ile aynı anda, 2024 Bosphorus Boat Show’da yaptığımız yeni elektrikli motorumuz eLite, 500 W güce sahip. Seyir hızı, ağırlık, deniz ve hava şartlarına göre 60 ile 90 dakikaya kadar kullanım olanağı sunuyor. Bu motor denizcilik dünyasında çığır açacak olup sadece 6,5 kg ağırlığa sahip. Yine bu segmentte Spirit ve Navy serilerinde 1 kW’dan 6 kW’ya kadar çeşitli elektrikli motorlarımız mevcut. Bu teknoloji sayesinde pervaneye güç aktarırken konvansiyonel dizel veya benzinli motorlara oranla daha etkili performans sağlanıyor. Diğer yandan deniz tutkunlarının iyi bildiği gibi Pod Drive, yani pervane itme sistemlerinde de elektrikli ürünler sunuyoruz. Tekne motor yelpazesi ürünlerimiz sadece bunlarla sınırlı değil. Her türlü yedek parça, kol güvenlik bantları, motor uzaktan kumanda ve modülleri, koruma ve taşıma çantaları gibi temel aksesuarları Türkiye pazarına sunmuş bulunuyoruz. Ayrıca 13-14 Mart 2024 tarihlerinde İngiltere Southampton’da gerçekleştirilen ePropulsion Dünya Bayiler Toplantısı’nda 2023 performansımızla 37 ülke arasında en başarılı temsilci firma ödülünü aldık.’’
YABANCI İLGİSİ
Türkiye’de oldukça hızlı gelişim gösteren ve pazar payını yıldan yıla artıran elektrikli deniz motorları sektöründe söz sahibi kuruluşların çoğu yabancı. Bu teknolojiyi geliştiren şirketler ülkemizde güvenilir buldukları temsilcilerle yol almayı tercih ediyor. Örneğini, ePropolsion ve SUbLUE gibi firmalar Erke Marin çatısı altında bayrak gösteriyor. Öte yandan yurdumuzda da ciddi Ar-Ge çalışmaları yapılıyor. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, konuya hayli önem veriyor. Türk girişimcilerin çalışmalarını destekliyor, onları cesaretlendirici adımlar atıyor. Elbette bu hayli uzun bir yol… Rekabet sahası da oldukça açık. Bu nedenle önümüzdeki yıllarda bu pazarın hayli ısınacağı, deyim yerinde ise kora kor rekabet yaşanacağı açık. Bu alana odaklanan Türk firmalarının aşması gereken yol uzun ancak son derece hızlı ve motive hareket ettiklerini söyleyebilirim. Bu da son derece memnuniyet verici. Yeri gelmişken belirteyim, ben bu yarışta ay yıldızlı forma giyenleri destekliyorum. Kalemim onlardan yana. Bakalım zaman neler gösterecek? Yaşayıp göreceğiz.
SÖZÜN ÖZÜ
Günümüzde bu sektörün belirleyici aktörlerinden olan Erke Marine, pazardaki etkin konumunu koruyor. Şirketin CEO’su Selin Kaya’nın verdiği bilgiler ana hatlarıyla şöyle devam ediyor: ‘’ Sadece geçen yıl Nisan ayında 1.000 adet ePropulsion elektrikli tekne motorunun teslimatını gerçekleştirdik. 6 adet solar katamaranı elektrikli motor ile donattık. Diyarbakır’ın Eğil Gölü’nde 2 çok gövdeli seyir teknesini suya kavuşturduk. Güneydoğu Anadolu’nun ortasında bulunan güzel kentimizin doğal cazibesini bütünleyen bu katamaranlara ePropulsion Navy6 serisi motorlarımız ve E163 model lityun ion bataryalarımız ile güç kattık. Ayrıca 3.1 kW gücünde solar paneller ekledik. Böylece bataryaları kullanmadan gündüz 4 knot seyir hızına eriştiler. Bu projeye katkı sağlayan Diyarbakır Valiliği ve Navarc Mühendislik’e özellikle teşekkür ediyorum...2024 ise hayli hızlı başladı. eLife motorumuz ön sipariş rekoru kırıyor. Yılın ilk üç ayında elektrikli motorla donattığımız tekne sayısı ise yaklaşık 2.000 dolayını buldu. Ayrıca İstanbul dışındaki satış noktalarımıza yeni lokasyonlar ekledik.’’
KARŞILAŞTIRMA
Tekne sahipleri ‘’ Motor elektrikli mi olmalı yoksa dizel veya benzinli mi?’’ sorusunu sıkça yöneltiyor. Bunun yanıtı tercihlere göre değişir elbette… Ben, genel bilgi vermekte yarar görüyorum. Günümüzde çevresel etkiler açısından elektrikli deniz motorlarının emisyon ve gürültü açısından daha temiz olduğu ileri sürülüyor. Maliyet bakımından da aynı husus gündeme getiriliyor. Öte yandan teknik olarak bu tarz motorların daha sessiz ve yüksek tork ürettiği savunuluyor. Bakım kolaylığının olduğu da vurgulanıyor. Sözün özü değerli okurlar, tekne sahipleri konuyla ilgili gelişmeleri merakla takip ediyor. Bakalım neler olacak? Gelecek hafta farklı bir konuyla yeniden buluşmak dileğiyle pruvanız neta, rüzgar kolayınıza olsun. Esen kalın.
