TUNÇ DİPTAŞ
Hayal edin… Her şeyin önceden ödendiği muhteşem bir tatile çıkacaksınız. Lüks oteller, enfes yemekler, egzotik aktiviteler... Ancak bu rüya gibi tatilin sonunda size bir ilaç verilecek ve tüm anılarınız silinecek. Çektiğiniz tüm fotoğraflar ve videolar da yok edilecek. Bu tatil hiç yaşanmamış gibi olacak.
Böyle bir tatile çıkmak ister miydiniz?
Yapılan bir araştırmada, deneklere bu soru sorulmuş ve katılımcıların neredeyse tamamı bu soruya ‘hayır’ yanıtı vermiş. Bu sonuç, insanların hatırlayamayacakları en iyi deneyimleri bile yaşamamayı tercih ettiğini gösteriyor.
HAFIZALARIMIZDA İZ BIRAKAN DENEYİMLER
Hayatta farklı deneyimler yaşamak ve bu sayede gelişmek çok önemli ancak daha önemlisi bu deneyimlerden bize geriye kalanlar, hafızamızda iz bırakanlar…
Nobel ödüllü yazar, ekonomist ve psikolog Daniel Kahneman, olaylara farklı bir perspektiften bakmamızı sağlayan önemli bir bilim insanıdır. Kahneman’ın araştırmaları ve bulgularına göre, insanın içinde iki farklı taraf bulunur:
1. Deneyimleyen özümüz
2. Hatırlayan özümüz
‘Deneyimleyen özümüz’, anı yaşayan ve o anda hissettiklerimizi deneyimleyen kısmımızdır. ‘Hatırlayan özümüz’ ise, geçmişte yaşadıklarımızı hatırlayan ve bu anıları şekillendirip onlara anlam katan parçamızdır.
Çocukluğumuzdan itibaren sosyal ilişkiler kurarız, okula gideriz, iş sahibi oluruz, statü elde ederiz, kariyer yaparız. Tatile çıkarız, farklı şehirlere ve ülkelere seyahat ederiz. İsteklerimiz ve hayallerimiz doğrultusunda çeşitli tecrübeler ediniriz. Ancak bu deneyimlerin hemen hepsini unuturuz. Bu deneyimlerden geriye sadece birkaç anı kalır ve bu anılar aslında mutlu ve huzurlu bir yaşam sürüp sürmediğimizi belirler.
OYSA HER ŞEY NE KADAR MÜKEMMEL GİDİYORDU…
Daniel Kahneman bu durumu şöyle örnekliyor:
“Diyelim ki, kısa bir konsere gittiniz. 30 dakika boyunca müziğin ruhunuzu okşamasını deneyimlediniz ve harika anlar yaşadınız. Mutlu bir şekilde konserin finalini beklerken büyük bir aksaklık oldu ve hoş müzik sesi, bir anda büyük bir gürültüyle kesildi. Ruhu okşayan melodilerin yerini, kulağınızı tırmalayan kötü sesler aldı. Her şey mükemmel giderken, son 2 dakikada yaşadığınız bu nahoş olay nedeniyle konseri kötü hatırlarsınız.”
Kahneman’ın anlattığı bu örneği çeşitlendirmek mümkün.
Diyelim ki hijyen konusunda çok titiz birisi var. Bu kişi, kendisi için düzenlenen bir yemeğe katılıyor. Gece boyunca dostlarıyla harika sohbetler ediyor, lezzetli yemeklerin tadını çıkarıyor. Her şey mükemmel gidiyor derken, akşamın sonuna doğru yemek tabağında bir saç teli görüyor. O ana kadar keyifle geçen akşam, bir anda kabusa dönüşüyor.
Kahneman’ın öngörülerine göre, böylesine küçük bir olay bile güzel bir deneyimin hafızada kötü bir yer edinmesine yol açabilir. Bu da kişiyi mutsuz eder ve o akşamı kötü hatırlamasına sebep olur.
NEYİ HATIRLAYACAĞINIZA SİZ KARAR VERİN
İnsan, yoğun duygular yaşadığı hiçbir şeyi unutmaz. Hijyen konusunda hassas birinin yemeğinden çıkan bir saç telinin yarattığı rahatsızlık ya da müzik sevdalısının harika bir konserin sonunda duyduğu kötü sesin bıraktığı etki, çok yoğun duygular yarattığı için asla unutulmaz.
İşte bu yüzden, deneyimleyen özümüzden daha önemli olan hatırlayan özümüzdür. Geriye dönüp baktığımızda, yaşadıklarımızdan hatırladıklarımız yaşam kalitemizi belirler.
Yıllar önce, sürekli mutlu olmayı becerebilen engelli bir arkadaşıma bunu nasıl başardığını sorduğumda aldığım yanıtı unutamıyorum:
“Genelde insanlar büyük problemlerle karşılaştığında bunu iyi yönetebiliyorlar. Mutlu bir insan olmak istiyorsan, esas önemli olan karşına çıkan küçük problemleri yönetmeyi becerebilmektir. Küçük sıkıntıları yönetmeyi becerebilmek, büyük başarıların anahtarıdır.”
Sizi rahatsız eden küçük problemlerin, şükredebileceğiniz şeylerin önüne geçmesine izin vermeyin. Herhangi bir deneyimden sonra neyi hatırlamanız gerektiğine siz karar verin.
