Hilal SARI
“Müziği demokratikleştiren platform” MixArt’ın kurucusu Cenk Kaptan, bu sefer SES getirecek müzik belgeseliyle yönetmen koltuğunda!
VCS Film ve Müzik Yapım’dan Cenk Kaptan yapımcılığını ve yönetmenliğini üstlendiği “Sen Kimsin?” belgeseli, müziğin insanlık tarihindeki sürecini, ağırlıklı olarak 20. yüzyıldan itibaren formal ve ticari evrimini, arasındaki uçurum iyice keskinleşen ticari ve bağımsız müziği, pandemi döneminde başlayan ve hala devam eden - hatta “ahlaki” gerekçelerle bazen de hukuksuzca uygulanan - müzik yasaklarını yer yer mizahi bir üslupla sorguluyor ve itiraz ediyor.
Türkiye’de müzisyenlerimizin hayatına ve müziğine ilişkin yapılmış belgesel parmakla sayılacak kadar az. Dünyada ve Türkiye’de çıkan müzik belgesellerini yakından takip etmeye çalışan bir müzik tutkunu olarak söylüyorum: Cenk Kaptan’ın hem yapımcılığını hem yönetmenliğini üstlendiği ve müzisyenlerin büyük desteğiyle çekilebilen “Sen Kimsin?” ünlü yönetmen Fatih Akın’ın İstanbul’u ve müziklerini konu alan 2005 yapımı “Crossing the Bridge” isimli kültleşmiş eserinden sonra yapılmış en iddialı müzik belgeseli olacak! Sen kimsin? bu toprakların “gerçek” müzisyenlerinin dayanışma ve harmoni içindeki üretme aşkına, farklı titreşimlerinin tek ses olabilmesine ve - biri iktidar, biri tekeller olmak üzere - iki deve karşı isyanına ses olacak.
Müzik bir sektör. İyi bir müzik yapmanız, yaşamınızı insan onuruna yakışır şekilde sürdürebilecek parayı kazanmanızı malesef hâlâ sağlamıyor. Peyk ile tanıdığımız müzisyen İrfan Alış “Sömürü devam ediyor” diyor ve Özgür Ulusoy, eskiden müzisyenlerin emeğini sömüren yapım şirketlerinin yerini, dijitalleşmeyle Spotify gibi yeni tekellerin aldığına dikkat çekiyor ve “Bağımsız müzisyen, sadece Spotify’a bağlı olan müzisyen demek” diyor. Evet, dijitalleşme müziği nispeten demokratikleştirdi ve artık uygun maliyetlerle evine stüdyo inşa edebilen müzisyenler, doğrudan dijital platformlara şarkı yükleyebiliyor ama elde edilen kazançtan asıl emekçilere düşen pay hala yüzde 10’larda!
Mart 2020’de başlayan ve iki yılı deviren pandemi şartlarının en zorladığı kesim şüphesiz müzisyenler oldu. Kimisi enstrümanını satmak zorunda kaldı, kimisi evinden tahliye edildi, kimisi arkadaşının evine sığınabilirken kimisi de memleketine dönmek zorunda kaldı. Müziği geçici olarak bırakıp amcasının manavında karpuz parlatan müzisyen var bu ülkede. Ama en acısı da yaşamına son veren müzisyenler de olması…
Sen Kimsin? örgütlenme anlamında büyük bir eksiği olan müzisyenlere de bir “özeleştiri” getiriyor. Meslek birliklerinin müzisyen haklarını savunma konusundaki yetersizliği ve müzisyenliğin hala bir istihdam olarak görülmemesi de burada etkili pek tabii. Belgesele konuşan müzisyenlerden People Around’un saksafon ve klarnet sanatçısı Zafer Özkan’ın da ifadeleriyle “Birlik olmayı başarmış olsaydık o kadar müzisyen intihar etmezdi!”
Bağımsız müzisyenlerin bir araya gelerek kurduğu OLTA Dayanışma, pandemi sürecinde müzisyenlerin yaşadıkları zorluklara ve mücadelelerine destek olmalarıyla öne çıktı. Bu amaçla, OLTA Dayanışma, toplam 10 albümle 130 şarkı yayınlamayı başardı. Tüm geliri, pandemi sürecinde işsiz kalan müzisyenlere, müzik ve sahne emekçilerine aktarılan albümlerin yapılış süreçleri, sektör emekçilerinin ve müzisyenlerin hikâyeleri ise “Sen Kimsin?” Belgesel Filmine konu oldu.
Filmde Yer Alan Röportajlar: Prof. Dr. Emre Alkin, Müzisyen Feridun Düzağaç, Müzisyen İlkay Akkaya, Müzik Yazarı Murat Beşer, FluTV kurucusu yönetmen İlker Canikligil, Gazeteci Dr. Anıl Aba, Bağımsız Müzisyen İrfan Alış (Peyk), Orkestra Şefi Özgür Ulusoy, Doç. Dr. Onur Yılmaz, Mehmet Kılıçel, Çağrı Özdemir, Bilgehan Deniz, Veys Çolak, A. Oral Sargın - Zafer Özkan (People Around), Çağatay Vural - Sahand Lesani - Kamil Hajiyev (No Land), Dilan Balkay, Onur Güney Kumaş, Volkan Uzunhasanoğlu.
Yönetmen Cenk Kaptan, şu anda belgeselin yayınlanması için farklı dijital platformlarla görüşmeler yürüttüğünü, bu değerli bağımsız yapımın Netflix, Mubi, Gain, BluTV gibi Türkiye'de yaygın şekilde kullanılan video streaming platformlarından birinde premier yapmasını istediklerini belirtiyor.
Cenk Kaptan’ın Silikon Vadisi’nde yatırım turlarına bile çıkmaya niyetlendiği ancak sonradan Türkiye bağımsız müzik dünyasından başlama kararı aldığı bir diğer girişimi MixArt.ist, Sen Kimsin? belgeselinin çözüm önerilerinden biri aslında. OLTA Dayanışma’nın birçok müzisyeninin dahil olduğu ve müzik tutkunu bir yazılımcı arayışı süren girişim, kanal kayıtların kişiselleştirilebilir şekilde dinleyicilere kendi müziklerine yapabilecekleri şekilde sunulduğu, hem görsel hem de işitsel bir şölen deneyimi. Gelecekte müzisyenlerin kanal kayıtlarını kendilerinin upload etmesi planlanan beta aşamasındaki interaktif platformda, siz de sevdiğiniz eserleri yeniden yazabilir, MixArt.ist ile müziğin parçası olabilirsiniz. “Müzik 4.0: MixArt ile müziği demokratikleştirdiler!” başlıklı yazımız da meraklıları için ekonomim.com adresinde.
