Şebnem TURHAN
Bitkisel beslenme ve veganlığı geniş kitlelerle buluşturmak için düzenlenen Veganuray kampanyasının içindeyiz. Küresel çapta dev markalar bu ay yeni vegan ürünlerini bir biri arkasına piyasaya sürüyor. Peki, 2023’te vegan trendler ne olacak, neyi daha çok konuşacağız? PETA bununla ilgili bir araştırma yaptı. PETA’nın analizinin yardımıyla biz de 2023 vegan trendlerinin ne olabileceğini derledik.
2022 yılında birçok ünlünün vegan ürünler çıkardığını ve dünya devi markalarla işbirlikleri yaparak yeni vegan ürünler piyasaya sürdüklerine şahit olduk. Bunların başında Billie Eilish’in Nike ile işbirliği geliyor. Efsane modellerin vegan versiyonlarını gördük. Bu işbirlikleri hem vegan ünlülerle hem de vegan olmayan ünlülerle devam edecek. Veganuary’de de vegan olmayan ünlülerin vegan beslenerek mücadeleye destek verdiğine şahit olduk.
Türkiye dahil vegan hamburger seçeneği olmayan restoran ve marka yok gibi. Hayvansal ürünlerle anılan birçok ürün bile bitki bazlı hamburger köftelerini piyasaya sürdü. Bunun yanı sıra vegan markalar da pazarı oldukça büyütmüş durumda. Vegan hamburgerin yanı sıra vegan sosisli, vegan döner bu yıl biraz daha öne çıkacak gibi görünüyor. Ki bunun işaretini de Türkiye’nin ünlü bakliyat markalarından birinin yeni açacağı fabrikada bitki bazlı et alternatiflerine ağırlık vereceği haberlerinden aldık bile.
Türkiye’de de buna şahit oluyoruz. Vegan dondurulmuş ürün pazarı Metro gibi büyük marketlerin de öncülüğünde hızla büyüyor. Küresel çapta ise MorningStar, Alpha Foods ve Field Roast gibi markalar kısa bir süre önce dondurulmuş vegan ürünlerini piyasaya sürdüler ve yenilerinin de yolda olduğunu açıkladılar.
Bugünlerde, biftek dahil aklınıza gelebilecek hemen hemen her şeyin vegan versiyonu var. Beyond Meat’in bifteğinin de haberini bu sayfadan duyurmuştuk. Şimdi yeni bir marka Juicy Marbles vegan bifteğiyle piyasada. Yakında Taco Bell menüsünde Beyond Meat’in bifteğinin görülmesi bekleniyor. Bizde Veggy vegan sotelik ürününü piyasaya sürdü. Marka diğer ürünlerini de yeniledi; belli mi olur sotenin ardından bizi vegan biftek sürprizi bekliyor olabilir.
Bakliyat markaları tüketilmeye, hazır gıda ürünlerine vegan etiketi koyulmaya 2022’de başlandı. Hazır nohut, fasulyenin yanı sıra bowl’larla da market raflarında vegan yemek seçenekleri bulabiliyoruz. Tüm bu seçeneklerde artışın ivmelenmesi 2023 yılında marketten aldığımız yemeklerle de sorunsuzca beslenebileceğimizi düşünüyoruz. Tabii ki bakliyat demek protein demek, unutmayın!
Bitkisel et alternatifleri ve laboratuvarlarda hiçbir hayvana zarar vermeden, hatta hayvandan hiçbir alım yapmadan üretilen etler giderek yaygınlaşıyor. Bu 2023 yılında çok daha hızlanacak ama 2023 yılının sürprizi evlerimizdeki can dostlarımıza da laboratuvarda yetiştirilmiş et ürünlerinden yapılan mamalara erişebilecek olmamız olacak. Umarız ki Türkiye’de de en yakın zamanda olur. PETA, Animals ve Wild Earth şirketlerinin, köpek ve kedi maması için yüksek kaliteli yetiştirilmiş et seçenekleri üzerinde çalıştığını açıkladı.
Bu köşenin takipçileri hatırlar. Geçen aylarda ünlü NBA yıldızı Chris Paul’ün vegan atıştırmalık markasını piyasaya sürdüğünün haberini vermiştik. Bu tarz haberlerin çok daha yaygınlaşması ve vegan atıştırmalık pazarının daha da büyümesi bekleniyor. Özellikle ABD’de klasik atıştırmalıkların vegan alternatiflerinde hızlı bir yükseliş öngörülüyor.
Özel olarak Türkiye’de 2023’ten ilk ve en önemli beklentimiz vegan peynir üretim ve satışına getirilen anlamsız yasağın bir an önce ortadan kaldırılması. Türkiye Vegan Derneği buna yönelik kampanyasını hız kesmeden sürdürüyor. Ancak dünyada bunun tam aksi kararlar alınmaya devam ediyor. Geçen hafta Zürih İdare Mahkemesi, İsviçre merkezli Planted Foods’un et içermeyen, bitkisel protein temelli vegan ürünlerini tanımlamak için kullandığı “tavuk” ve “barbekü” gibi terimlerin tüketiciler için “yanıltıcı” olmadığı kararına vardı. Dünyada eşi benzeri olmayan Türkiye’deki vegan peynir yasaklarına karşı yasal mücadelemiz sürerken, Fransa’da bitki bazlı et ürünlerinde “sosis, pastırma ve biftek” gibi kelimelerin kullanılmasına getirilen yasak Temmuz 2022’de Danıştay kararıyla bozulmuş, bu ifadelerin tüketiciler için yanıltıcı olmadığı kararına varılmıştı. ABD’de vegan peynir üreticisi Miyoko Schinner da, hayvansal süt içermeyen ürünlerinde “peynir”, “süt” ve “tereyağı” gibi sözcükleri engellemeye yönelik benzer girişimler nedeniyle Kaliforniya Gıda ve Tarım Bakanlığı’na karşı açtığı davayı kazanmıştı.
