DR. MÜRÜVVET ADALI UYGUN
Yarıyıl tatili geldi. Öğrenciler için eğitim-öğretim adına bir mola, veliler için biraz rahatlama, öğretmenler içinse nefes alma zamanı. Ara tatiller benim çocukluk yıllarımda da heyecanla beklediğimiz bir dönemdi. Hatta o günden bugüne değişmeyen tek şey belki de öğrencilerin bu kısa molaya duyduğu heyecan... Çünkü kuşaklar değişti, teknoloji değişti, oyunlar değişti, uyaranlar farklılaştı… En büyük değişimi de içinde bulunduğumuz dijital çağda görüyoruz…
Çok uzak değil bundan birkaç sene öncesinde ‘çocuklar tatili nasıl verimli geçirmeli’ çercevesinde bir yazı hazırlıyor olsaydım; çok büyük ihtimalle kitap okumak, gezmek vs. gibi hala daha geçerliliğini koruyan önerilerle başlayacaktım. Ama hayır! Bu sömestr tatilinde en büyük önerim; çocuklarımızın dijital ara tatil de yapması olacak. Yani dijital detoks zamanı!
Pek çok şeyde olduğu gibi eğitim-öğretim yaşantısında da çocuklarımız zamanlarının çoğunu ekran başında geçiriyorlar. Bir taraftan ders yaşamı ekran başında devam ederken, diğer taraftan ders dışı aktiviteler de oradan devam ediyor. Bu kaçınılmaz bir gelişme. Çocuklarımız artık soyut, ekran arkası sosyalleşme çağındalar. Bunun olumlu ve olumsuz etkileri elbette var. Ama hangi yeni gelişmenin yok ki... Biraz da yaşamın getirdiklerine kabule inanan bir bakış açısıyla bakıyorum bu konuya. Artık ekransız yaşam da mümkün değil!
“Yeteri olan karar, çoğu zarar” ifadesi burada tam da iletmek istediğim şey. Yaşamda her şey böyle akmıyor mu, doğalında. Bu, dijital dünyanın akışı için de böyle olmalı.
O yüzden gelin bu ara tatil, çocuklar için bir dijital detoks zamanı olsun. Dijital detoks çocuklarımızın, yalnızca zihinlerini ekran yorgunluğundan arındırmakla kalmayacak, aynı zamanda uzun zamandır ihtiyaç duydukları durup düşünme ve hayata farklı açıdan bakma fırsatı da sunacaktır. En özeti ise, biraz yavaşlamaya fırsat tanıyacaktır.
Bu ‘ara’ verme, detoks planının “Oğlum, kızım tatilde şu kadar saat bilgisayarda oyun oynayabilirsin” ya da “Şu kadar saat kadar telefonda vakit geçirme hakkın var” gibi cümlelerle oluşturulması çoğu evde işe yaramayacaktır. Peki ne yapalım?
Çalışan ebeveynseniz belki siz de tatilin tamamı için olamasa bile birkaç gün ya da bir haftasında izin alıp, çocuklarınızla program yapabilirsiniz. Buna da imkân yoksa, eve geldiğiniz zamanları ailece iyi değerlendirmek doğru bir yöntem olabilir.
Yine, hafta sonları ebeveynlerin dahil olduğu arkadaş buluşmaları, sinema, tiyatro, müze ziyaretleri gibi hem keyifli hem de kaliteli zaman geçirebileceğiniz etkinlikler planlayabilirsiniz. Ailece uzun zamandır yapamadığınız ama yapmak istediğiniz neler varsa listelenip bu tatilde yapılabilecek olanları gündeme alabilirsiniz. Bu ve benzeri pek çok şey zaten çocuklarımızı ekran başından uzaklaştıracaktır. Çünkü onları meşgul edecek dana keyifli alternatifleri yaratmış olacaksınız.
Ufak bir öneri daha: Çocuğunuza kapatmasını söylemekten yorulduğunuz oyunlara, gezindiği sitelere ya da platformlara siz de dahil olmaya ne dersiniz? Anlamaya çalışın, çocuğunuzun dijital dünya ayak izlerini. Görün, şahit olun hatta. Ama tatlı bir ortaklık isteğiyle, onu kırmadan rencide etmeden. Ben, pek çoğunun bizim dijital ayak izimizden daha keyifli ayak izleri olduğuna eminim.
Uzun zamandır düşünülen şeyler, askıya alınanlar, dolapta kalmaktan sıkılan kutu oyunları, ziyaret bekleyen aile büyükleri, çocukları bekleyen etkinlikler, boya kalemleri, kağıtlar, sosyal aktivite eğitmenleri, parklar, çocukları özleyen sokaklar, toprak… Ama en çok bizi bekleyen fiziksel temas ve zamanı yavaşlatmak, sindirmek, keyif almak, eğlenmekten yorulmak… Bunların hepsi yapılabilir değil mi?
Laf aramızda dijital detoks, belki onlardan önce bize lazım; ne dersiniz? Yaşam belki biraz daha sakin ve yavaş akabilir bu ara tatilde. Hem bizim hem çocuklar için. Bunlardan birini, birkaçını, hepsini önce kendimiz, sonra biricik ailemiz için planlayabiliriz. Keyfimizce, bize uygunca… ‘Ara’lar hep iyidir.
