Aytun Çelebi
Bundan 10 yıl önce “insanlık yararına” beraber çıktıkları yoldan, ayrılıklar, davalar, satın alma teklifleri ve belki bir dolu teknolojik yenilik çıktı. Bir yanda son dönemde ABD Başkanı Donald Trump ile yakınlaşan ve DOGE adlı oluşumla ABD federal kurumlarındaki kritik verilere erişmesiyle eleştirilen, Tesla, SpaceX ve Twitter başta olmak üzere birçok girişimin kurucusu Elon Musk; diğer yanda öncü yapay zeka kuruluşu OpenAI CEO’su Sam Altman. Gelin, teknoloji dünyasının en sıcak düellosunu yakından inceleyelim…
Elon Musk ve Sam Altman arasındaki teknoloji gerilimi, son dönemin en ilginç yüzleşmelerinden biri. İkili, 2015’te OpenAI’ı birlikte kurarak “yapay zekanın insanlık yararına kullanımını” vaat etmişti. Ancak şu anda hedeflenen “fayda”dan çok, milyarlarca dolarlık çekişmelere ve Twitter benzeri atışmalara şahit oluyoruz.
Şirketi birlikte kuran ikili, 2017 sonuna doğru yapay zekada “büyük atılım” yapabilmek için milyarlarca dolarlık hesaplama gücüne ihtiyaç duyduklarının farkına vardı. Bu noktada OpenAI’ın kâr amacı gütmeyen yapısı üzerinde derin fikir ayrılıkları yaşadılar. Musk, OpenAI’ı daha büyük yatırımlara açmayı öneriyor, hatta Tesla ile birleşme yolunu bile gündeme getiriyordu. Aynı dönemde “geçici olarak” vaat ettiği finansmanı durdurdu. Büyük hissedarlık ve yönetim talebi de reddedilince, 2018 Şubat’ında OpenAI’dan ayrıldı.
Hafta başında, Elon Musk’ın başını çektiği bir yatırım grubunun OpenAI’ın yönetimini elinde tutan vakfa 97,4 milyar dolarlık bir “kontrol teklifi” götürdüğü duyuruldu. Musk, “Yeniden açık ve kar odaklı olmayan bir yapı istediği” iddiasında; ancak birçok kişinin yorumu, bu hamlenin asıl amacının kendi yapay zeka şirketi xAI’i öne çıkarıp, rakibini yavaşlatmak olduğu yönünde. Bu teklife Sam Altman’ın yanıtı “Hayır, teşekkürler ama istersen Twitter’ı 9,74 milyar dolara alırız” oldu. E malum, Musk’ın 2022’de 44 milyar dolara aldığı Twitter, şu an X adıyla varlığını biraz daha çalkantılı şekilde sürdürüyor.
Aslında çekişmenin merkezinde kontrol ve şirket yapısı meselesi duruyor. Altman, OpenAI’ı kar amacı gütmeyen bir vakfın kontrolünde tutma fikrinden kısmen uzaklaşmış ve geçen yıl şirketi “sınırlı kâr” modeline dönüştürdü. Bu dönüşüm, Musk tarafından şirketi tamamen kâr amacı gütmeden kurdukları itirazlarıyla karşılandı. Diğer yandan, Microsoft ve SoftBank gibi devlerin yatırım teklifleri, OpenAI’ın değerlemesini 300 milyar dolara kadar çıkarttı. Musk cephesi ise ortada bir vakıf olduğunu ve bu vakfı kontrol etmeye talip olduklarını gösteren bir teklifle işleri kızıştırıyor.
İkilinin tarihçesine bakınca konunun, para veya ilkelerin ötesine geçtiğini görmemek mümkün değil. Sam Altman, Bloomberg’de bu hafta yayımlanan bir podcast’teki konuşmasında eski dostu Musk’ı mutsuz ve güvensiz olarak nitelendirdi. Musk ise Sam Altman’ın isminden hareketle “Scam Altman”, yani dolandırıcı Altman ifadelerini kullanarak ona cevap verdi. Sosyal medyada milyarlarca dolarlık atışmaların arasına sıkışan kullanıcılarsa, bu kavgadan kimin galip çıkacağını merakla izliyor. Trump yönetiminin devasa yapay zeka altyapıları için 500 milyar dolarlık yatırım planı açıkladığı “Stargate projesi” de bu rekabetin arka planını iyice ısındırıyor.
Musk, xAI adlı kendi yapay zeka girişimiyle elini güçlendirmeye çalışırken, Altman “daha iyi ürün üretse keşke” diyerek Musk’ın dava ve teklif bazlı hamlelerini rakip yavaşlatma taktiği olarak değerlendiriyor. ABD, Çin’in DeepSeek gibi modellerini konuşadursun, Beyaz Saray ile yakın koordinasyon halinde olan bu iki rakibin kavgası, sektörün ivme kazanmasını da baltalayabilir.
Sonuçta, yapay zekanın yarattığı ekonomik, siyasi ve etik gündem, bu tartışmayla çok kişisel bir boyut kazandı. Bahsi geçen 97,4 milyar dolar gibi rakamlar elbette çarpıcı, fakat bu iki ismin arasındaki çekişme, rakamların ötesinde koca bir ekosistemin gidişatını belirleyecek potansiyele sahip. Bakalım, yapay zeka çağı gerisinde Hollywood senaryolarını aratmayan bu dev düello ile daha ne kadar ısınacak?
· 2012: Bir etkinlikte tanıştırıldılar ve daha sonra yatırım amaçlı görüşmelerin sonunda yapay zeka konusunda çalışmaya karar verdiler.
· 2015: Birlikte OpenAI’ı kurarak insanlığın yararına yapay zekayı geliştirme fikriyle yola çıktılar.
· Şubat 2018: Musk, kontrol mücadelesi sebebiyle OpenAI’dan ayrıldı ve yatırım planını geri çekti.
· Ekim 2022: Musk, Twitter’ı satın aldı ve sık sık OpenAI’ı eleştirmeye başladı.
· Kasım 2022: OpenAI, ChatGPT’yi tanıttı. Musk ise Altman’ı Twitter verilerini izinsiz kullanmakla suçladı.
· 2023: Musk, xAI’ı kurarak OpenAI’a rakip bir yapay zeka girişimi başlattı. Karşılıklı atışmalar hız kazandı.
· Mart 2024: Musk, Altman ve OpenAI’a dava açarak kuruluş ilkelerini ihlal ettiklerini ve Microsoft ile aşırı yakın bağları olduğunu iddia etti.
· 10 Şubat 2025: Musk ve yatırımcı grubu, OpenAI’ı kontrol eden vakfa 97,4 milyar dolarlık satın alma teklifi sundu.
· 11 Şubat 2025 :Altman teklifi reddetti, sosyal medyada “Hayır, teşekkürler. Twitter’ı 9,74 milyar dolara alabiliriz” mesajıyla yanıt verdi.
· 12 Şubat 2025: Altman, Musk için “mutsuz ve güvensiz” ifadelerini kullandı. Teklifin kendilerinin doğrudan rakibi olan OpenAI’ı yavaşlatma amacı taşıdığını soyledi. Musk ise Altman’ı “Dolandırıcı Altman” şeklinde niteledi.
Teknoloji dünyasının devlerinin arasındaki atışmalar; her döneme, kendine has izler bırakmayı başardı. Apple ve Microsoft’un 80’lerden bu yana süren rekabeti, belki de bunun en popüler örneklerden biri. Steve Jobs ve Bill Gates, Mac ve PC çekişmesiyle dönemine damga vurdular. AMD ile Intel, işlemci pazarında yıllarca süren davalar ve rekabeti hep bir üst seviyeye taşıyan ürünleriyle dikkat çekerken, konsol savaşlarının tarihini Nintendo ve Sega yazdı; “Nintendo’nun yapamadığını Genesis yapar” (Genesis does what Nintendon’t) sloganı hala hafızalarda. Akıllı telefon tarafında ise Apple ve Samsung’un patent davaları ve “kim kimi kopyaladı” söylemleri, sektöre uzun süre yön verdi. Diğer yandan, Google’ın Android’inin yükselişiyle Apple arasındaki gerginlik, haritalardan tutun da fikir hırsızlığı tartışmalarına kadar yayıldı. Bu rekabetlerin her biri, tüketici açısından ortaya konan inovasyonlar kadar, davalar ve ticari hamlelerle şekillendi. Bugün ise Musk ve Altman gibi yeni kapışmalar, listeye eklenmeye aday görünüyor. Bu kapışmalar rekabetin doğasında var ve teknoloji dünyası da belli ki bu enerjiyle ilerlemeye devam ediyor.
