Ada ÜNLÜ
ONLAR YORULMUYOR, kapris yapmıyor, para istemiyor… Son yıllarda modayı kasıp kavuran sanal model furyası artarak sürüyor. Yapay zekanın hayatımıza müdahalesi, ChatGPT ve Midjourney gibi programların ortaya çıkmasıyla birlikte hız kazandı.
Moda markaları da bir süredir yapay zekayı yaratıcı şekilde kullanıyor. En son olarak denim şirketi Levi’s, Lalaland.ai ile ortaklık gerçekleştirdi. Levi’s bu ortaklığı şöyle açıkladı: “Yapay zeka ile tasarlanan modellerin kullanımına ‘insan modelleri’ desteklemek, ürünlerimiz için modellerimizin sayısını ve çeşitliliğini sürdürülebilir bir şekilde artırmak amacıyla karar verdik.”
Peki ‘çeşitlilik’ adına verilen karar ne anlama geliyor? Bu top modeller için acil emeklilik planı anlamına mı geliyor? Şirket kapsamında yeni teknolojilerin kullanımından sorumlu olan Dr. Amy Gershkoff Bolles’a göre ‘henüz paniklemeye gerek yok’ ama dengeler değişebilir: “Yapay zeka bizim için hiçbir zaman insan modellerin yerini tam olarak alamayacak olsa da, bunun tüketici deneyimi için bize sağlayabileceği potansiyel yetenekler konusunda heyecanlıyız.”
Sanal model ajansının yaratıcılarına gelirsek: Lalaland.ai, yapay zeka ile modeller yaratan bir stüdyo. Şirket 2019’da, Hollandalı girişimciler Michael Musandu ve Ugnius Rimsa tarafından kurulmuş. Lalaland.ai, farklı vücut tiplerine, yaşlara ve cilt tonlarına sahip ‘hiper-gerçekçi’ modeller üretiyor. Levi’s ilk işbirliği yaptıkları moda devi değil: Yapay zeka stüdyosu aynı zamanda Calvin Klein ve Tommy Hilfiger gibi şirketlerle de çalışıyor. Levi’s’ın yapay zeka tarafından üretilen modellere yönelme arzusu, sektörde gerçek insanların yerini yapay zekanın almasına yönelik diğer girişimlerin bir simgesi niteliğinde.
Dünyaca ünlü sanal top modellerin sayısı ise her geçen gün artıyor. Miquela bunlardan biri. Brezilya asıllı Amerikalı model, müzik sanatçısı ve influencer olan Miquela’nın Instagram’da 3 milyon takipçisi var. Supreme gibi sokak giyim markalarının ve Chanel gibi lüks markaların gerçek kıyafetlerini giyiyor, gerçek müzisyenler ve sanatçılarla gerçek restoran ve mekanlarda takılıyor ve her zaman eğleniyor. Miquela, 2018’de Milano Moda Haftası’nda Prada koleksiyonunu modelledi; Givenchy ile işbirliği yaptı; Bella Hadid ile bir Calvin Klein videosunda yer aldı ve şarkıcı-söz yazarı Teyana Taylor ile bir şarkı yayınladı.
2018’in ilerleyen günlerinde Balmain, ‘Balmain Ordusu’nun markayla işbirliği yapan top modellerini açıkladı. Bu modellerin içinde, Margot, Shudu ve Zhi’yi de vardı.
Shudu, aslından dünyanın ilk dijital modeliydi; yani her şeyi başlatan ilk sanal yüz. Güney Afrikalı model hızla şöhret kazandı. Kariyerinin ilk iki yılında Vogue, Hypebeast, V Magazine ve WWD’de yer aldı, Balmain ve Ellesse için kampanyalar düzenledi, BAFTA 2019 ödüllerinde Swarovski’den ısmarlama bir elbise giyerek kırmızı halıyı süsledi, kendi albümünü çıkardı ve Time tarafından internetteki en etkili insanlardan biri seçildi.
Tüm bu başarıların arasında, Shudu’nun gerçek olmadığını hatırlatmakta fayda var ama yapay zeka modeller sadece görüntüden ibaret değil. Bu modellerin kişilikleri, geçmişleri, mizah anlayışları, inançları ve amaçları da var. Tabi ki bu inançlar ve amaçlar, yaratıcılarını yansıtıyor.
Shudu örneğini ele alalım: Shudu Güney Afrikalı siyah bir kadın ama yaratıcısı Cameron- James Wilson beyaz bir erkek. Wilson, modelinin konuşmalarını yazması için siyahi bir kadınla birlikte çalışıyor. Bu noktada şu soruyu sormak gerekiyor: Para ödemeden siyahi bir yapay zeka modelle çalışarak, siyahi modellerin haklarını savunmak ne kadar gerçekçi?
Yaratıcılarının ‘günahlarını’ üstlenen sanal isimler de mevcut. Geçtiğimiz yılın Ağustos ayında Capitol Records, ‘siyah’ YZ rapçi FN Meka ile anlaşmış ve daha sonra onu kovmuştu. Zira sanal rap yıldızının sesi, iki beyaz vokale emanetti: Anthony Martini ve Brandon Le. Ve ikili, sanal siyahi kahramanlarına hayat verirken, kültürü köleleştiren terimlere sıklıkla yer veriyordu. Sanal rapçi, karakterin siyahi kültüre ilişkin ‘kötü” stereotipleri teşvik ettiği yönündeki çağrılar üzerine işten çıkarıldı.
Levi’s da, çeşitlilik çabalarının yapay zeka modellerini kullanmanın ötesine geçeceğini iddia ediyor. Şirket, kamera önünde ve arkasında ‘geniş tüketici tabanını yansıtan’ içerik oluşturucularla çalışmaya odaklandıklarını da gündeme getiriyor. Ancak, para almadan, yemek yemeden, asla yorulmadan çalışan bu sanal modeller, gerçek modeller, makyözler, stilistler, fotoğrafçılar ve diğer tüm sahne arkası çalışanları için ne anlama geliyor?
Geçen yıl bu zamanlarda Levi Strauss, şirketteki yeniden yapılanma çerçevesinde 700 çalışanını işten çıkarmıştı. USA Today’e göre kesintiler şirketin yılda 100 milyon dolar tasarruf etmesini sağladı…
Gerçek modellerin ve influencer’ların imkansız ve neredeyse gerçekçi olmayan güzellik standartları, yapay zeka ile tasarlanan modellerin sayısının daha da artmasına neden oluyor aslında… Ve biz farkında olmasak da, Instagram akışımız yapay zekalı influencer ve modellerle dolup taşıyor...
