Selenay YAĞCI
Köpek burnu ve tavşan kulaklarıyla Snapchat’in bir özelliği olarak 2010’lu yılların başında hayatımıza eğlenceli bir giriş yapan filtreler, bugün toplumun güzellik standartların oluşturan güçlü bir faktör haline geldi. Özellikle Instagram ve TikTok’ta cildi pürüzsüzleştiren, kirpikleri uzatan, burnu küçülten ve yüz hatlarını keskinleştiren filtreler, güzelliğin genel geçer ve “kusursuz” bir şey olduğu algısına yol açıyor. Son günlerde TikTok’ta fırtına gibi esen “Bold Glamour” da bu filtrelerden biri…
Dove Self-Esteem Project tarafından yapılan bir araştırma, ABD’deki kızların yüzde 38’inin sosyal medyanın güzellik standartlarına ulaşamayacaklarını düşündüklerini ve yüzde 80’inin on üç yaşına kadar fotoğraflarına çoktan bir filtre uyguladıklarını söylüyor.
Fotoğraflarını düzenli olarak bozan kızların yüzde 48’i, yapmayanların yüzde 28’ine kıyasla daha düşük vücut saygısına sahip. Bu şok edici istatistiklerin ışığında Dove, sosyal medya içerik oluşturucularıyla iş birliği yaparak bu güçlü kampanyayı başlatmış, TikTok’un Bold Glamour filtresine ve yarattığı “kusursuz güzellik” kalıplarına meydan okumuştu.
İki yıl önce influencer’lara filtreli ve photoshop’lu gönderilerini belirtme zorunluluğu getiren Norveç’ten sonra Fransa da adım attı. Sosyal medyada rötuşlanan ya da filtre kullanılan görsellerin insan psikolojisi üzerindeki olumsuz etkilerini sınırlamak için harekete geçen Fransa, Influencer paylaşımlarına düzenleme getiren ilk AB ülkesi oldu. Meclisten geçen tasarı ile Fransa’da Buna göre, ülkedeki influencer’lar ücretli ortaklıklar kapsamında paylaştıkları fotoğraf ve videolarda rötuş ya da filtre kullanmaları durumunda bunu belirtmek zorunda kalacak. Ücretli bir ortaklığın parçası olarak influencer’ların estetik cerrahi operasyonlarla ilgili tanıtım yapmasını yasaklamayı ön görüyor.
Uzmanlar Türkiye’de bu gibi yasaklamaların yapılması gerektiğine dikkat çekiyor. Sosyal medya filtreleriyle birlikte normal olana değil gerçek olmayana karşı beklentileri arttığını ve insanlara ‘mükemmeliyetçi’ bakış açısı sağladığını ifade eden Uzman Klinik Psikolog Ayça Ermiş, artık gerçekçi olmayan bir güzellik yarışı başladığını belirtiyor. Dijital çağın en büyük sorunlarından sosyal medya kaynaklı depresyonla ilgili olarak da “Kişi, kendi bedenine bir ötekinin gözünden, beklentilerinden, tercihlerinden bakarken, kendisine yabancılaşmış oluyor” diyor. Öte yandan Son dönemde sosyal medyanın da etkisiyle iyice yayılan ve bir akım haline gelen Instagram filtrelerinin ve K-Pop güzellik algısının, estetik operasyon taleplerini artırdığına dikkat çeken Op. Dr. Güray Yeşiladalı, 14-15 yaşındaki ergen bireylerin henüz vücut gelişimlerini tamamlamadan estetik operasyon talebinde bulunduklarını söylüyor.
Fransa rötuşlanan görseller konusunda 2017’de de harekete geçmiş ve modellere ait görsellerin müdahaleyle inceltilmesi ya da kalınlaştırılması durumunda ticari fotoğrafların “rötuşlanmış fotoğraf” olarak etiketlenmesini yasayla zorunlu hale getirmişti.
