ECE ULUSUM
Geçen hafta Spotify’ın kadın sanatçıların seslerini daha da öne çıkararak onların görünürlüklerini tüm dünyada artırmayı hedefleyen global bir programı Türkiye’de 3’üncü yaşını kutladı. Program sayesinde ülkesinde ayın elçisi olan kadın sanatçı, lokal ve global EQUAL çalma listesinde şarkılarıyla yer alıyor. Elbette müzik sektörünün eşitlenmesi ve gelişmesi için atılan her adım kıymetli. Ama platformun verileri beni düşündürdü.
Örneğin Spotify’da Sezen Aksu, üst üste 7 yıl en çok dinlenen kadın sanatçı oldu; yeni şarkı üretmediği gibi platformun bir etkisi olduğu söylenemez. Simge’nin şarkısı ‘Aşkın Olayım 2023’ün en çok dinlenen şarkıları arasında 1’inci oldu ki bu da şarkının başarısının yanı sıra Galatasaraylı futbolcu Icardi’nin etkisiyle yaygınlaştı. Zeynep Bastık’ın Lan parçası top Global 50 listesine girdi ki eril bir dil olmasının etkisiyle sosyal medyada epey paylaşıldı.
Kutlama özelinde yapılan buluşmada müzisyen Nilüfer, kariyer basamaklarından çıkarken herhangi bir cinsiyet eşitsizliğine uğramadığını söylerken diğer konuşmacılar biraz yüzeysel açıklamalar yaptı. Oysa aynı toplantı salonunda son dönemde özellikle de medyanın zorbalığına uğrayan Kalben, hemcinsleri ve organizasyoncuların zorbalığına uğradığını söyleyen Aleyna Tilki’nin deneyimlerini dinlemek daha ufuk açıcı olabilirdi. Ve daha birçok zorluğu aştığını anlatan kadın müzisyenler…
Atılan her adım kıymetli ama atılan adımların da etkili olması için daha bilinçli ve sektördeki herkesin başına gelenlerin farkında olarak yüksek sesle söyleyebilmesi de önemli.
Hal böyle olunca, Spotify’ın attığı adımların önemi ve etkisi konusunda merak ettikleri oldu. Sorularımı Spotify Sanatçı ve Yapım Şirketlerinden Sorumlu Müdür Fırat Tekaüt yanıtladı.
Spotify EQUAL Programı 3’üncü yılında. Programın ne gibi olumlu etkileri olduğunu anlatır mısınız?
Müzik endüstrisinin daha eşit bir hale gelebilmesi için daha çok yol olduğunun farkındayız. Biz bu sorunun çözümünde bir rol oynamak istedik. Kaynaklarımızı kadın sanatçıların seslerini daha iyi duyurabilmeleri, daha fazla insanın onlardan ilham alabilmesi ve onlar için daha fazla fırsat yaratılabilmesi için genişletmek istedik. Türkiye’de 3. Yılını kutladığımız EQUAL’de 6.900’den fazla kadını çalma listelerine ekledi. Programa katılanlar ilk ayda editoryal olarak 1,3 milyar dinlenme sayısına ulaştı.
Programının Türk kadın müzisyenlere gözle görülür etkileri ne oldu?
Türkiye’de bugüne kadar 36 başarılı sanatçıyı EQUAL elçisi olarak ağırladık. İstatistiklere bakarsak… 2021’den bu yana Türkiye’deki kadın sanatçıların dinlenme oranları yüzde 140’lık bir artış yaşadı. Türkiye’deki 2023 Top 50 listesinde 2021 Top 50’sine göre yüzden 110 daha fazla kadın sanatçı vardı.
Editörleriniz çalma listelerini oluştururken bir cinsiyet kotası mı uyguluyor? Editörleriniz az kadın sanatçı dinliyordu ve şimdi onlara daha fazla mı fırsat veriyor?
Cinsiyet eşitliğini desteklemek için kota gibi bir uygulamanın gerekliliğine inanmıyoruz. Toplumsal cinsiyet eşitliğine destek vermek her zaman gündemimizdeki bir konuydu ve olmaya devam edecek ancak EQUAL programını hayata geçirmemizle kadın sanatçıların görünürlüğünü artırma ve seslerini yükseltme konusunda bir söz verdik ve bunları tüm pazarlarda uygulanabilir bütünleşik ve sistematik bir çatı altında gerçekleştirmeye başlamış olduk. Ve EQUAL programı Türkiye’deki kadın sanatçılara da fayda sağlayarak global olarak, EQUAL sanatçılarının editoryal listelere eklenme sayısını 11.800’ün üzerine çıkarmış oldu. Ayrıca, Spotify’ın editoryal çalma listelerindeki dinlenme sayılarında 2022’ye kıyasla, 2023’te yüzde 36’lık bir artış yaşandı.
Spotify'da müzisyenler için gelir payı her zaman tartışmalı bir konudur. EQUAL programı tarafından desteklenen kadın müzisyenlerin Spotify'daki şarkıları üzerinden elde ettikleri kazançlarda herhangi bir değişiklik oldu mu?
Spotify, bu yıl 9 milyar dolar ödeme ile, global seviyede, müzik endüstrisine tek bir platform veya kurumdan yapılan en yüksek yıllık ödeme rekorunu kırdı. Spotify telif hakları, sanatçıların kariyerlerini her aşamada destekliyor. Elimizde halihazırda Türkiye’ye veya kadın sanatçılara özel bir rakamsal veri bulunmuyor. EQUAL’ın katkısı konusunda ise şüphe yok ki bir sanatçı dinleyiciler tarafından ne kadar çok keşfedilirse, dinlenmeleri o kadar artar ve elde edilen gelir de aynı oranda artış gösterir.
The Economist'in haberine göre XXXTentacion ve R. Kelly'yi kadınlara yönelik kötü muamele iddiaları nedeniyle Spotify’ın resmi çalma listelerinden çıkarıldı. Aynı seçici yaklaşım Türkiye'de de uygulanıyor mu?
Nefret ya da şiddeti açıkça teşvik eden, savunan veya kışkırtan içerikleri kabul etmiyoruz. Bu standardı ihlal eden içerikler konusunda bilgilendirildiğimizde ise bu içerikleri platformdan kaldırıyoruz.
Yetenek denildiğinde cinsiyetin, din, ırk vb. ayrımların hiçbir önemi olmamalı. Sizce pozitif ayrımcılık sektördeki kadın oranını gözle görünür şekilde değiştirirken, arada elenen erkek yetenekler de oluyor mu?
Spotify’ın tüm içerik üreticilerini kapsayan bir platform olmasını istiyoruz ve her türden yeteneğe destek vermek için her gün çalışıyoruz. İçerik üreticileri topluluğu arasında yeterince temsil edilmeyen seslere de görünürlük kazandırmaya yardımcı olan programlarımız tam da bu yüzden var. EQUAL gibi programlarımız ve çalma listelerimiz bunun gerçekleşmesinde elbette çok önemli bir rol oynuyor çünkü dinleyiciler için yeni müzik keşfine açılan bir kapı görevi görüyor.
Programa dahil olacak kadın müzisyenleri hangi kriterlerle seçiyorsunuz?
Seçimler, her ülkenin yerel müzik ekibi tarafından yapılıyor. Bu ekip, ülkenin trend verilerini, yeni çıkış yapan şarkıları, yüksek potansiyele sahip veya dinleyicileriyle yüksek etkileşime sahip parçaları ve kültürel momentumu analiz etme konusunda uzman bir müzik edibinden oluşuyor.
Toplantıda verdiğiniz en çok dinlenenler listesinde Sezen Aksu, Simge Sağın ve Zeynep Bastık vardı. Sezen Hanım yeni şarkı çıkarmıyor, Simge Sağın, futbolcu Icardi sayesinde hit oldu, Lan şarkısı ise eril bir dil sosyal medyada da bambaşka konseptlerle yakaladı. Bu noktada EQUAL programının veya Spotify'ın yönlendirici gücünün etkisi konusunda soru işaretlerim var. Siz ne dersiniz?
EQUAL kadın sanatçıların dinlenme oranlarını yükseltmeye katkıda bulunma konusunda kendi başarısını ortaya koyan bir program ancak kadın sanatçılar için başarıya ulaşmanın elbette tek yolu değil. Dahası Spotify, aynı zamanda toplumda olup bitenleri yansıtan kültürel bir ayna görevi de görüyor. Örneğin Simge’nin şarkısı stadyumlarda bir fenomen haline geldi ve bu durum, dinlenmeler olarak anında platformumuza yansıdı. Dolayısıyla başarının birden fazla itici gücü olduğunu söyleyebiliriz ve açıkçası bu, sanatçılar açısından olumlu bir unsur.
Programın geleceğinde nasıl planlar var?
Türkiye bizim için son derece önemli bir pazar ve yerli müzik sahnesine bugüne kadarki katkılarımızdan dolayı da gurur duyuyoruz. Bu çıtayı ise her zaman daha da yükseltmeye çalışıyoruz. Örneğin Türkiye’nin güçlü kadın seslerini İstanbul'da ilk kez düzenlediğimiz Masterclass davetinde ağırladık. Onları Spotify ekosisteminde bir yolculuğa çıkarma fırsatı elde ettik ve hem platformumuzdan en iyi şekilde nasıl yararlanabileceklerini anlattık hem de EQUAL ve RADAR gibi müzik programlarını detaylı bir şekilde konuştuk.
