Şebnem TURHAN
Kalp hastalıkları dünyada en önemli ölüm nedenleri arasında hatta ABD’de bir numaralı ölüm nedeni… Önlenebilir kalp hastalıklarından bu kadar çok ölüm yaşanması endişe verici olsa da diyet değişiklikleri sağlığınıza kavuşmanıza yardımcı olabilir. ABD Ulusal Kalp, Akciğer ve Kan Enstitüsü, kalp hastalıklarının yüzde 80'inin diyet ve egzersiz yoluyla önlenebileceğini söylerken, yeni bir Stanford Medicine araştırmasına göre ise vegan bir diyeti takip etmek, hepçil bir diyete göre kardiyovasküler sağlığı daha fazla iyileştiriyor.
Şimdi uzmanlar vegan beslenmenin mi yoksa US News tarafından üst üste 7 yıldır en sağlıklı diyet olarak seçilen Akdeniz diyetinin mi kalp sağlığı için daha iyi olduğunu tartışıyor. Stanford Medicine araştırmasına, diyet ve kalp sağlığıyla ilgili yayımlanan en son bilimsel çalışma. Çalışmada 22 adet tek yumurta ikizi dikkate alındı. İkizlerin her biri aynı evde büyüdü ve benzer yaşam tarzlarına sahipti. Araştırmacılar deneyi sekiz hafta boyunca yürüttüler; ikizlerden birinin vegan beslenmesini, diğerinin ise tavuk, yumurta, süt ürünleri ve diğer hayvan kaynaklı gıdaları içeren hepçil bir beslenmeyi izlemesini istediler. Her iki diyet de sağlıklıydı ve bol miktarda sebze, meyve, tam tahıl ve baklagil içeriyordu; şeker veya rafine nişasta oranı yüksek ultra işlenmiş gıdaları ise en aza indiriyordu.
Araştırmacılar, iki ay gibi kısa bir zaman diliminde bile vegan yiyenlerin kalp sağlığının, düşük yoğunluklu kötü kolesterol düzeylerinin düşmesi, insülin düzeylerinin düşmesi ve daha fazla kilo kaybı nedeniyle iyileştiğini gördü. Vegan yiyenlerde ortalama yüzde 20'lik bir insülin düşüşü yaşandı; bu oldukça dikkat çekti. Çünkü insülin seviyeleri de kardiyavasküler hastalık riskini artırıyor. Kardiyolog Dr. Adedayo Abeboye The Huffington Post gazetesine verdiği görüşte “Yeni çalışma, vegan diyeti ve kalp sağlığı hakkında bildiğimiz her şeyi daha da doğruladı. Veganların, vegan olmayan birine kıyasla genellikle daha iyi bir kardiyovasküler sağlık profiline sahip olduğunu zaten biliyoruz” dedi.
OMEGA-3’Ü DAHA İYİ ALIYORLAR
UCI Health’den kardiyolog Dr. Ailin Barseghian El-Farra da vegan beslenmenin kalp sağlığı için iyi olmasının sebebinin, lif açısından yüksek ve doymuş yağ oranının düşük olması olduğunu, yani LDL kolesterolün sağlıksız seviyelere ulaşmasını engelleyen beslenmenin iki temel taşı olduğunu söyledi.
Akdeniz diyeti ile karşılaştırmaya gelince... Akdeniz diyetinde sebze, meyve, tam tahıllar, baklagiller, zeytinyağı, orta miktarda süt ürünleri, kümes hayvanları, yumurta ve balık ile az miktarda kırmızı et ön planda bulunuyor. Akdeniz diyeti uzun zamandır kalp sağlığı için beslenmenin en iyi yolu olarak görülüyor. Barseghian, “Akdeniz diyeti sadece lipidler gibi kardiyovasküler risk faktörlerinde azalma sağlamakla kalmadı, aynı zamanda ölümlerde de azalma gösterdi” dedi.
Her üç kardiyolog da vegan diyeti ile Akdeniz diyetinin pek çok ortak noktasının olduğunu söyledi. Her ikisi de sebze, meyve, tam tahıl ve baklagillere öncelik veriyor. Ancak büyük bir fark, Akdeniz diyetini uygulayan kişilerin genellikle omega-3 yağ asitleri açısından yüksek olan balık yemeleri... Amerikan Kalp Derneği, yeterli miktarda omega-3 almak için haftada iki kez balık yemeyi tavsiye ederken Adeboye, ceviz, keten tohumu, chia tohumu, edamame ve deniz yosunu gibi besin maddelerinin aynı şeyi başarabilecek vegan omega-3 kaynakları olduğunu söyledi. Dahası, bilimsel bir çalışma çoğu veganın yeterli miktarda omega-3 aldığını ortaya çıkardı.
Akdeniz diyeti ile vegan diyetini karşılaştıran çok fazla bilimsel çalışma yok, ancak 18 ila 35 yaşları arasındaki 24 sağlıklı yetişkin üzerinde bir ay süreyle yapılan küçük bir araştırma, vegan yiyenlerin kalp sağlığı açısından Akdeniz diyeti ile beslenmeye göre biraz daha iyi olduğunu ortaya çıkardı. Akdeniz diyeti uygulayanların B12 vitamini seviyeleri daha düşüktü ve besinler daha iyi emildi. Yine de veganların LDL kolesterolü daha düşüktü ve Akdeniz diyeti uygulayanlara göre daha fazla kilo kaybı yaşadılar.
Stanford Medicine araştırması, iki ay gibi bir zaman diliminde bile vegan beslenmenin, düşük yoğunluklu kötü kolesterol düzeylerinin düşmesi, insülin düzeylerinin düşmesi ve daha fazla kilo kaybı nedeniyle kalp sağlığına iyi geldiğini gördü.
